Αλλαγές στο ασφαλιστικό και μετά τις κάλπες

Σύμφωνα με την εφημερίδα «ΤΟ ΒΗΜΑ», μετά τις… κάλπες, νέο πακέτο με ευρύτατες αλλαγές στο ασφαλιστικό σύστημα βρίσκεται στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων κυβέρνησης και τρόικας, πέραν των ασφαλιστικών αλλαγών που επέρχονται από 1ης Ιανουαρίου 2015, ως απόρροια παλαιότερων νομοθετικών ρυθμίσεων.

Σύμφωνα με την αλληλογραφία που έχουν ανταλλάξει, στο πλαίσιο των συνομιλιών υπουργείου Εργασίας και δανειστών, τα μέτρα που συζητούνται αλλάζουν άρδην τον χάρτη του Ασφαλιστικού. Ουσιαστικά πρόκειται για την κατάργηση όλων των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων πριν από το 62ο έτος της ηλικίας και τη δραματική αύξηση των ετών ασφάλισης, από τα 15 στα 20, προκειμένου να λάβει ο ασφαλισμένος την κατώτατη σύνταξη.

Τα θέματα αυτά έχουν τεθεί από την τρόικα και αναμένεται να επανέλθουν στο προσκήνιο όταν ξεκαθαρίσει το πολιτικό τοπίο είτε με την εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας είτε με τη διενέργεια βουλευτικών εκλογών. Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι ο αρχικός κυβερνητικός σχεδιασμός περιελάμβανε αλλαγές στο ασφαλιστικό σύστημα για το 2015, με επίκεντρο τις εξοικονομήσεις πόρων μέσω της οργανωτικής ανασυγκρότησης και τις ενοποιήσεις των ασφαλιστικών ταμείων. Ωστόσο κάτι τέτοιο δεν κρίθηκε επαρκές από την τρόικα, η οποία θεωρεί απαραίτητη την αλλαγή των όρων και προϋποθέσεων συνταξιοδότησης, όπως και τη μείωση των συντάξεων, προκειμένου να υποστηριχθεί η νέα «κεντρική φιλοσοφία» του – υπό δημιουργία – Ασφαλιστικού, που είναι η διασφάλιση της οικονομικής του αυτοδυναμίας, δηλαδή η κάλυψη των υποχρεώσεών του, χωρίς την ανάγκη της συνεισφοράς του κρατικού προϋπολογισμού.

Στο τραπέζι έχουν τεθεί μέτρα όπως:

1. Κατώτατες συντάξεις: Πλήρης ανατροπή του υφιστάμενου καθεστώτος με αύξηση του ελάχιστου χρόνου ασφάλισης για την παροχή της κατώτατης σύνταξης. Οι απαιτούμενες ημέρες ασφάλισης αυξάνονται από 4.500 σε 6.000. Η ελληνική κυβέρνηση φαίνεται ότι έχει αποδεχθεί το συγκεκριμένο μέτρο, ωστόσο αντιπροτείνει να ισχύσει για τους ασφαλισμένους που γεννήθηκαν το 1975 και εντεύθεν, ώστε να μη δημιουργήσει προβλήματα σε όσους είναι προ της συνταξιοδότησης με το παλαιό σύστημα. Ωστόσο η τρόικα ζητεί την πλήρη εφαρμογή του από το 2015, κάτι που θα προκαλέσει τεράστια προβλήματα, ιδιαίτερα στους ανέργους που έχουν συμπληρώσει τα 15 έτη ασφάλισης και αναμένουν τη συμπλήρωση του 67ου έτους της ηλικίας.

2. Πλήρης κατάργηση των συνταξιοδοτήσεων για ηλικίες κάτω των 62 ετών: Η τρόικα επιμένει να τεθεί ως όριο το 62ο έτος για οποιαδήποτε συνταξιοδότηση από το 2015. Κάτι τέτοιο σημαίνει άμεση αύξηση των ορίων ηλικίας που ισχύουν σήμερα για τη συνταξιοδότηση σε Δημόσιο και ΔΕΚΟ, αλλά και κατάργηση όλων των ευνοϊκών καθεστώτων που παραμένουν σε ισχύ στο ΙΚΑ για τις μητέρες με ανήλικα παιδιά. Η κυβέρνηση αντιπροτείνει να υπάρξει σταδιακή εφαρμογή του μέτρου ως το 2019, έτσι ώστε να μη θιγούν όσοι ή όσες έχουν θεμελιώσει δικαίωμα και αναμένουν την ηλικία συνταξιοδότησης. Στο τραπέζι υπάρχουν εναλλακτικά σενάρια εφαρμογής του μέτρου, παραδείγματος χάριν με την επιβολή – σε όσους φεύγουν πριν από το 62ο έτος – υψηλότερης «χρηματικής ποινής». Σήμερα ισχύει – ως ποινή – η μείωση της σύνταξης 6% για κάθε χρόνο πριν από το γενικό όριο, με ανώτατη συνολική μείωση το 30%. Η ποινή για πρόωρη έξοδο θα αυξάνεται για κάθε χρόνο που υπολείπεται από το γενικό όριο ηλικίας συνταξιοδότησης.

3. Επίδομα ΕΚΑΣ: Η τρόικα ζητεί την αποσύνδεση του ΕΚΑΣ από τις συντάξεις και την ένταξή του στα προνοιακά επιδόματα. Αλλαγή στα κριτήρια που ισχύουν για τη λήψη του και σύνδεσή του με το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα.

4. Διετές πάγωμα συντάξεων: Το μέτρο ισχύει για το 2015, ωστόσο η τρόικα ζητεί να «παγώσουν» οι κύριες συντάξεις και για τη διετία 2016-2017.

5. Αντίστοιχη μείωση εισφορών και συντάξεων στους ελεύθερους  επαγγελματίες: Το μέτρο έχει ήδη αποφασιστεί και δίνει τη δυνατότητα στους ασφαλισμένους στον ΟΑΕΕ να επιλέξουν την υπαγωγή τους σε χαμηλότερη ασφαλιστική κατηγορία. Αυτό σημαίνει αντίστοιχη μείωση και των συντάξεων για το χρονικό διάστημα των μειωμένων εισφορών. Σημειώνεται ότι υπάρχουν προτάσεις για επέκταση του μέτρου και σε φορείς ασφάλισης ανεξάρτητα απασχολουμένων.

6. Ενοποιήσεις Ταμείων: Οι ενοποιήσεις ασφαλιστικών φορέων είναι το μοναδικό μέτρο της διαπραγμάτευσης το οποίο η ελληνική κυβέρνηση αποδέχεται, «χωρίς υποσημειώσεις». Ηδη το υπουργείο Εργασίας έχει καταρτίσει ένα σχέδιο «οριζόντιων και κάθετων ενοποιήσεων», που περιλαμβάνουν τη μετατροπή του ΙΚΑ  σε «υπερταμείο», αλλά και τη δημιουργία δύο ενιαίων κέντρων απονομής συντάξεων και είσπραξης εισφορών.